YUGOSLAVYA SOSYALİST FEDERAL CUMHURİYETİ’NİN KOSOVA ÖZERK BÖLGESİ’NDE TÜRKÇE EĞİTİME ÖĞRETMEN YETİŞTİRME (1951-1999)
Author :
Abstract
fer elde etmesine ve Sırplar, Osmanlı hâkimiyetini kabul etmelerine
rağmen Kosova’da Türkçe eğitimi ancak 1455 yılında, Fatih Sultan
Mehmet zamanında, Kosova’nın kesin olarak fethedilmesiyle başlamıştır. Bu tarihten itibaren Kosova’da Osmanlı idari sistemi gelişerek
bölgeye Müslüman Türkler yerleşmeye başlamıştır. Bu nedenle, Kosova’da XV. yüzyılın ikinci yarısında bir yandan Osmanlı yönetim
organları kurulurken diğer taraftan Türkçe eğitim veren kurumlar da
kurulup gelişmiştir.
XV. yüzyılın ortasında Kosova’da başlayan Türkçe eğitim, bu
topraklardan Osmanlıların 1912 yılında Balkan Savaşları’ndan sonra
çekilmesiyle tamamen devre dışı bırakılmıştır. Balkan Savaşları’ndan
sonra 39 yıl verilen mücadeleler sonucunda tekrar Türk topluluğu
kendi ana dilinde eğitim hakkını elde etmiştir. Verilen bu mücadele
sonucu kazanılan haklar günümüze dek korunmaya çalışılmaktadır.
Bu çalışmanın giriş bölümünde Kosova’da Osmanlı Devleti döneminde Türkçe eğitimin kısaca öğretmen yetiştirilmesine değinildikten sonra, tarih kaynaklarının ve tarih yazımının taranması, Türkçe
eğitim görülen okullarda çalışan öğretmenlerle yapılan temas ve araştırmalarla ve bu konuyla ilgili yapılan diğer çalışmalara dayanarak,
Yugoslavya Krallığı döneminde (1912-1945), Yugoslavya Sosyalist
Federal Cumhuriyeti döneminde (1945-1999), Kosova’da öğretmen
kadrosundaki gelişmeleri, eğitime etki eden Türk-Müslümanların göçleri ve devlet politikasını açıklamaya çalışacağız.
Keywords
Abstract
Keywords
- Ağanoğlu, H. Y. (2012). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanların Makus Ta-
- Ağanoğlu, H. Y. (2012). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanların Makus Ta- lihi: Göç, İz Yayıncılık, İstanbul.
- Akademia e Shkencave e Shqipëlrise (2007). Historia e Popullit Shqiptar III, Botimet Toena, Tirane.
- Akyüz, Y. (2004). Türk Eğitim Tarihi (M.Ö. 1000 – 2004), Pegem Yayıncı- lık, Ankara.
- Bajrami, H. (1995). Politika e Shfarosjes së Shqiptarëve dhe Kolonizmi Serb i Kosovës (1844-1995), Prishtinë.
- Baklacıoğlu, Ö. N. (2010). Dış Politika ve Göç-Yugoslavya’dan Türkiye’ye Göçlerde Arnavutlar (1920 – 1990), Derin Yayınları, İstanbul.
- Bırvenik, N. (2004). Kosova’da Türkçe Yüksek Öğretim 1988’e Kadar, Ya-yımlanmamış Lisans Tezi, Priştine Üniversitesi Filoloji Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyati Bölümü, Priştine.
- Buxhovi, J. (2012). Kosova Lıbrı 3, Prishtinë- Houston: Faik Konica – Jalifat Publishing.
- Çavuşoğlu, H. (2006) “Yugoslavya – Makedonya’dan Türkiye’ye 1952 – 67“Kitlesel” Göçü ve Bursa’daki Göçmen Kesimi”, Karadeniz Araştırmaları. Sayı 10(Yaz 2006),s. 107-147.
- Çelebi, D. M. ve Koro, B. (2012). “XX. Yüzyılda Kosova’da Türkçe ÖğretimProgramların Uygulanması”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 32 (1), s. 137-154.
- Demir, N. (2010). “Başbakanlık Osmanlı Arşivlerine Göre 1877 – 1912 Yıl-ları Arasında Kosova’da Eğitim ve Öğretim” Zeitschrift für die Welt der Türken/Jurnal of World of Turks, 2(3), s. 5-26.
- Giray, C. (1962). “Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler”, Türk İktisadi Geliş- tirmesi Araştırma Projesi. Ankara, s. 8-13.
- Gjeçovi Xhelal vd. (2008). Historia e Popullit Shqiptar IV (1930-1990), Bo- timet Toena, Tirane.
- Halaçoğlu, A. (1995). Balkan Harbi Sırasında Rumeli’den Türk Göçleri (1912 – 1013), Ankara.
- İlievski B. (2008). “Turci u Kraljevini SHS/Jugoslavije Demografska Analiana Osnovu Popisa Stanovnmiştva 1921 i 1931”, İstorija 20. Veka, Sayı I, s.İnstituti i Historisë i Kosovës (1997). Debimet e Shqiptarëve dhe Kolonizimi i Kosovës (1877-1995), QIK, Prishtinë.
- Kodoman, B. (1980). Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi, İstanbul.
- Koro, B. (2011). Kosova’da Türkçe Eğitimde Gelişmeler, Kosova Türk Öğ- retmenler Derneği Yayınları, Prizren.
- Koro, B., Kervan, S., Volkan, O. ,Yıldırım S., Bay E. (2017). “Kosova Eği-tim Raporu 1017”, E. Bay (Ed), Türk Dünyasının Eğitim Sistemleri ve So- runları – Eğitim Raporu (s.11-100), Pegem Yayıncılık, Ankara.
- Kosova ve Metohiya ÖB Bölge Kültür ve Eğitim Sekreterliği. (1991). Koso-va ve Metohiya Özerk Bölgesi’nde Türk Dilinde Öğretim, Eğitim Kültür ve Aleni Çalışmaların Kırk Yılı (1951-1991), Tan GYİÖ Yayınları, Prizren.
- Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi Eğitim Sekreterliği. (1964). “Kosova veMetohiya Özerk Bölgesi Türkçe Eğitime dair Rapor”, Yayımlanmamış Eği- tim Raporu.
- Malcolm, N. (2001). Kosova nje Histori e Shkurtër] Prishtinë-Tiranë, PrizrenBelediyelerarası Arşivi (2007). Dimitriye Tusoviç Öğretmen Okulu 1962/63 – 1970/71 Ana Defterleri. Prizren.
- Recepagiç, Yaşar (1977) “Bugünkü Yugoslavya Topraklarında 1912 yılınaDeğin Türk Okulların Gelişimi ve Niteliği”.Çevren, 62, Priştine. S.11-25.
- Recepoğlu, A. (1996). “45 Yıl Önce Kosova’da Türkçe Eğitimi Görme Hak-kını Tanıyan Karar”, Bay Kültür ve Sanat Dergisi. Sayı 3 (19), Prizren, s. 5- 7.
- Safçı N. (2004). Kosova’da Türkçe Yüksek Öğretim 1988 – 2000, Yayımlan-mamış Lisans Tezi, Priştine Üniversitesi Filoloji Fakültesi, Türk Dili ve Ede- biyatı Bölümü.
- Salih, L. (1999). “Yugoslavya’da Türkçe Eğitim Hayatı”, Balkan ÜlkelerindeTürkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni, Türk Dil Kurumu Yayınları, An- kara s. 215-243.
- Shkolla e Lart Pedagogjike Xhevdet Doda (1986) 25 Vjet Pune (Emnese). Prizren.
- Sofuoğlu, E. (2006). Belgelerde Kosova’da Osmanlı Asırları, TİKA Kültür Yayınları /1.
- Sülçevsi, İ. (2018). Kosova Türkolojisi’nin 30 Yılı-Monografi, Yunus Emre Enstitüsü, Priştine.
- Topsakal, C. ve Koro, B. (2007). Kosova’da Yaşayan Türkçe Eğitim, Bay Yayınları, Prizren.
- Ukaj, Sekibe (1983) “ Arsimi dhe Shkollat në Kosovë Ndërmet Dy Luftëtave Botërore”, Kosova Sayı 12, Prishtinë, s.217-227.
- www.egemakgoc.org/ uploads/ 2491136-turkıyede-gocmen-hareketlerı.pdf. (Erişim 15.10.2018).
- Ergin, M. (2008), Türk Eğitim Tarihi.
- http:egitim.aku.edu.tr/tet04htlm. (Erişim Tarihi: 15.05.2008).
