Author :
Abstract
Makedonya, Balkanların en karmaşık bölgelerinden biridir. Balkanların kalbi sayılan Makedonya, eski tarihçiler tarafından bir ırklar müzesi olarak nitelenen Makedonya, bugün de çok uluslu bir devlet özelliği taşımaktadır. Makedonya, çok dili, çok dinli, çok kültürlü bir mozaik bölgedir. 19. yüzyılın sonlarına doğru eğitim alanında görülmeye başlanan bazı olumlu gelişmelerde, Balkan Savaşlarıyla son
bulmuştur. Türkçe eğitiminin yasaklandığı iki Dünya Savaşı arasındaki dönemde Türkçe eğitim durdurulmuştur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yeni okullar, nitelikli öğretmenler, programlar, değerli eğitimcilerin eliyle en iyiye doğru yönelmiş uygulamaya başlanmıştır. Başka bir deyişle, 1912’de yasaklanan Türkçe eğitime, ancak kırk yıllık bir aradan sonra izin verilebilmiştir. Makedonya Cumhuriyeti’nin Federal Yugoslavya Devleti ile süren bağlılığı 8 Eylül 1991’de bağımsızlığını ilan etmesiyle biter. Bu tarihten itibaren meydana gelen değişiklikler ve getirilen bir takım anayasal değişikliklerden sonra Makedonya Cumhuriyeti eğitim sisteminde 1991 yılında çıkarılan Eğitim Sistemi Yeniden Düzenleme Yasası ile bazı değişiklikler yapılmıştır. Makedonya Cumhuriyeti 1945’ten günümüze kadar Türkçe eğitimin ve Türkçe dersinin gelişimi için yapılan çalışmalar, ders programlarındaki değişim ve gelişmeleri belirlemek amacıyla çok sayıda yazılar, makaleler yazılmıştır. 1965-2001 yılları arasında yayınlanan Sesler dergisinde Makedonya Cumhuriyeti, Yugoslavya Sosyalist Federasyonu’na bağlı iken ve 1991’den bu yana da uluslararası sistemde bağımsız bir devlet olarak yerini alan Makedonya Cumhuriyeti’ndeki Türk toplumunun eğitim ve öğretiminde ne gibi, ne yönde değişikliklerin ve gelişmelerin meydana geldiğini ortaya çıkarmaktadır. Dergide, Sosyalist Yugoslavya dönemindeki edebiyat, siyasi, toplumsal gelişmeleri ele alan yazıların yanı sıra eğitim alanındaki sorunları ve sorunları çözebilecek öneriler yazılarına da yer verilmiştir. Bu açıdan bakıldığında “Sesler” dergisi genel olarak Makedonya Türklüğü’nün eğitim alanındaki sesi olup Türk toplumunun vazgeçilmez bir parçası olmuştu.
Keywords
Abstract
It is known that Macedonia is one of the most complex region in the Balkans. Being regarded as the heart of the Balkans, according to the old historians,Macedonia is considered to be the holder of the attribute of a multinational state and the museum of race(ethnicity), even today is the holder of the attribute of a multinational state. Macedonia is a multilingual, multi – national and a zone noted for its mosaic of cultures. By the end of the 19th century,being seen in the fields of education,the pozitive development reached its end with the Balkan Wars. Banning the teaching of Turkish during the period of the World Wars, the Turkish education was drawn to a close.An application was commenced, headed for the prime at the hands of the new schools, skilled teachers, curricula, estimable instructors. In other words,after 4o years of break, the ban on Turkish education in the 1912, was barely given permission for further improvments on the Turkish education. The connection of Macedonia to the Federal Republic of Yugoslavia was ended with the declaration of independence on the 8th of September, 1991. From that date onwards, changes that came into view and after a certain number of constitutional changes, in 1991 with the reorganization act on education system several alterations were made on the education system of the Republic of Macedonia. From 1945 onwards, the Republic of Macedonia in its attempt in order to promote the Turkish education and the Turkish lectures, to determine the curricula changes and developments has published many reports and articles. Throughout the 1956–2001 being published at the “Sesler”magazine showed up the Turkısh education and training in what sort, in what manners its changes and developments has originated in the Republic of Macedonia, while being a member of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia and starting from 1991 onwards even taking its place as an independent state in the international relations. During the period of Socialist Yugoslavia, the literary, social and community developments,were embraced at the magazine by articles right alongside the issues in the fields of education including the proposals for the resolution of the issues. Generally seen from this standpoint, the magazine “Sesler” in being the voice of the Macedonian Turks in the fields of education it clearly has become an indispensable part for the Turkish community.
Keywords
- ABBAS, Zerrin. “Makedonya Türklerinin Sosyo–Kültürel Yapısı”. (Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 1997.
- BİLDİRİLER. Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim Ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni Bildirileri, TDK Yayınları, Ankara, 1999
- BİLDİRİLER. Türkçe’nin Dünü, Bugünü Ve Yarını, Ankara, T.C Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002
- ÇİĞDEM, Ülker. Makedonya Türk Öyküsünde Kimlik Sorunu, Kültür Ba- kanlığı Yayınları, 1998
- ERDEM, M. ve N. FİDAN. Eğitime Giriş, Ankara, Meteksan Matbaacı- lık, 1994
- GÜRKAN, İhsan. İkinci Dünya Savaşından Günümüze Değin Balkanlar (1945-1989), İstanbul, OBİV Yayınları,1993
- GÜRKAN, T. ve E. Gökçe. Türkiye’de ve Çeşitli Ülkelerde İlköğretim, Ankara, Siyasal Kitabevi, 1999
- HAMZA, Yusuf. Atatürk ve Makedonya’da Yaşayan Türkler Ve Azın- lıklar, Ankara, Etam Mat. 1998.
- KARAKUŞ, Ertuğrul. Sesler Dergisi Bibliyografyası, Makedonya ve Ko- sova Türklerinin Avazı, Paradigma Akademi Yayınları, Edirne, 2013.
- KARAKUŞ, Ertuğrul. Sesler Dergisi Etrafında Teşekkül Eden Çağdaş Makedonya Ve Kosova Türk Edebiyatı (Şiir-Hikâye), Yeni Balkan Yayınları, Üsküp, 2015.
- KORKMAZ, Zeynep. “Türkçenin Dünü, Bugünü, Yarını.” Türk Dili, sayı 602, 2002
- KOYLU, Zafer. “Makedonya Sorunu (1878-1913).” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi,1997.
- KUT, Şule. Makedonya ve Sorunları, İstanbul, Türkiye Sosyal, Ekonomik ve Siyasal Araştırmalar Vakfı Yayını,1993 JOHN, Dewey. Tecrübe Ve Eğitim, Ankara, AÜ.EBF Yayınları, 1996
- MAKEDONYA. Harp Akademileri Komutanlığı Yayınlarından, İstanbul, Harp Akad. Basımevi, 1993
- MAKEDONYA Eğitim Bakanlığı, Pedagoji Enstitüsü. 1965 Türkçe Dersi Programları, Üsküp, Eğitim Bakanlığı Pedagoji Enstitüsü Yayınları,1965
- MAKEDONYA Eğitim Bakanlığı, Pedagoji Enstitüsü. Türkçe Dersi Plan ve Programları, Üsküp, Eğitim Bakanlığı Pedagoji Enstitüsü Yayınları,1991, 1998, 2001.
- MEHMAN, Musaoğlu. Türkoloji’nin Çeşitli Sorunları Üzerine Makaleler İncelemeler, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2002
- ÖZÖNDER, M. Cihat. “Balkan Gelişmeleri, Makedonya Sorunu.” Kök Sosyal Ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt III. sayı 1, Bahar 2001: 203–
- Arif Ago, Okullarımızda Anadili Ve Edebiyat Öğretmenin Birliği, Duru- mu ve Rölü, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi. Yıl V, Sayı 41, Aralık 1969, Üsküp
- Arif Ago, Savaş Sonrası Döneminde Makedonya Sosyalist Cumhuriye- 0tinde Yaşayan Türk Halkı Edebiyatının Gelişimi, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi. Yıl XXVI, Sayı 248/249, Eylül/ Ekim 1990, Üsküp
- Arif Ago, Makedonya’da Türk Halkının Anadili Üzerinde Öğretim-Eği- tim ve Soruları, Sesler Aylık Kültür Sanat Dergisi. Yıl XXXI, Sayı 302, Ocak 1996, Üsküp
- Avni Engüllü, Biz ve Dilimiz, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi, Yıl XXXVI, Sayı 331, Nisan 2001, Üsküp
- Celâl Tuna, Yugoslavya’da Türk Kültür, Öğrenim ve Yayın Kurumları, Sesler Aylık Toplumsal Sanat Dergisi, Yıl XIX, Sayı 177, Haziran 1983, Üs
- Gligor Todorovski, Belgeler-Balkan Savaşlarından Sonra Makedonyada Türk Çocuklarının Eğitimi, Sesler Aylık Toplum-Sanat Dergisi Yıl II, Sayı 11, Aralık 1966, Üsküp
- Hilat Selim, Üsküp Radyosunun Türkçe Yayınları Eğitim Ve Öğretimin Hizmetinde, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi. Yıl VII, Sayı 62-63, Ocak Şubat 1972, Üsküp
- Hilat Selim, Yugoslavya Komünistler Birliği Onuncu Kongresi Rezolüs- yonlarında Eğitim Ve Öğrenim, Sesler Aylık Toplum-Sanat Dergisi Yıl.XI Sayı 100, Kasım 1975, Üsküp
- Hilat Selim, Anılarımda Eğtimci Şükrü Ramo, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi, Yıl XXV, Sayı 234, Mart 1989, Üsküp
- İlhami Emin, Kimliğimiz Kültürel Varlığımız, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi. Yıl XXIX, Sayı 294, Mart 1995, Üsküp
- İsmail Tevfik, Manastır Türk Çocuklarının Öğrenimi, Sesler Aylık Top- lum–Sanat Dergisi, Yıl III, Sayı 13. Şubat 1967, Üsküp
- İsmail Zekeriya, İlkokullarımızda Dil Dersleri Ve »Dilimiz« Kitaplarının Önemi, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi. Yıl IV, Sayı 32, Ocak 1969, Üs
- İsmail Zekeriya, Yönelimli Orta Öğrenim ve Getirdikleri, Sesler Aylık Toplumsal Sanat Dergisi, Yıl XXI, Sayı 194, Mart 1985, Üsküp
- Mihaylo Georgievski, XV-XIV Yüz Yılda Makedonyada Türk Kültür Eğitim Enstitüleri, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi, Yıl XXVII, Sayı 258/259 Eylül/Ekim 1991, Üsküp
- Mustafa Karahasan, Makedonyada Türk Dili Üzerinde Yürütülen Öğre- nim ve Eğitim, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi. Yıl V, Sayı 50, Kasım 1970, Üsküp
- Necati Zekeriya, Öğretmenlerin Dil Sorumluluğu, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi. Yıl V, Sayı 46, Mayıs 1970, Üsküp
- Recep Murat, Öğrencilerin Konuşma ve Yazı Kültürü, Sesler Aylık Top- lum Sanat Dergisi. Yıl II. Sayı 10, Kasım 1966, Üsküp
- Recep Murat Bugariç, Öğrenimde Lektürün Yeri, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi, Yıl V, Sayı 49, Ekim 1970, Üsküp
- Recep, Bugariç.Türkçenin Özleşmesi ve Bizdeki-Özellikle Üsküp Ağzın- daki Etkisi, Sesler Dergisi. Yıl 17, Sayı 161, 1981, Üsküp
- Slavolub Cinciç, İlk Makedonca-Türkçe Sözlük, Sesler Aylık Toplum Sa- nat Dergisi, Yıl V, Sayı 43, Ekim 1970, Üsküp
- Şükrü Ramo, Eğitim ve Kültürümüz Üstünde, Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi. Yıl II, Sayı 7, Haziran 1966, Üsküp
