Author :
Abstract
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra, Berlin Kongresi, Bosna’yı Avusturya-Macaristan işgal etmesi ve Sırbistan ve Karadağ’ın bağımsızlığı tanınmasından başka, Sırbistan’a Niş Vilayeti’ni, Karadağ’a ise
Antivari ve daha sonra Ulgin’i vermiştir. Daha 1877 yılında teşkil olunan
Kosova Vilayeti, Berlin Kongresi’nden sonra Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de
en kuzey vilayeti olmuştur. Öyle ki, 1877-1878 Osmanlı Rus, Osmanlı-Sırp
ve Karadağlı Savaşları sırasında ve Berlin Kongresi’nden sonra, Bosna’dan
ve Sırbistan ve Karadağ’a verilen yerlerden Müslümanlar zulüm ve çeşitli
baskılar yüzünden yerlerinden göç etme zorunda kalırlar. 1877-1878 yıllarında Bosna, Sırbistan ve Karadağ’dan göç eden Müslümanlar geçici ya da
daimi olarak ilk önce Kosova Vilayeti’ne yerleşmiş, bir kısmı ise daha sonra
Manastır, İşkodra, Selanik ve Anadolu’nun diğer vilayetlerine yerleştirilmiştir. Bu savaşlar esnasında 70-150 bin kadar kişi malını, mülkünü bırakıp
Osmanlı Devleti’ne sığınmışlardır. Göçmenlerin çoğu Arnavut, Boşnak ve
Türklerdi. Kosova Vilayeti’ne göçler 1912 yılına, Balkan Savaşları başlayıncaya kadar devam etmiştir.
1912-1913 yıllarında Balkan Savaşlarında Balkan ittifakından, kısa
zamanda Osmanlı Devleti yenilgiye uğrayınca, Kosova Vilayeti’nden, Rumeli’den Müslümanlar, Balkan Devletlerin mezaliminden, zulüm, ekonomi ve
dini baskılarından dolayı yeni daha büyük bir göçe mecbur kalmışlardır. Yayınlanan tarih kaynakları ve bilimsel çalışmalara dayanarak, Balkan Savaşları döneminde Kosova Vilayeti’nden bazı tarih yazarlarına göre 100 bin,
diğerlerine göre 300 bin civarında Müslüman (Arnavut, Tür Boşnak, Goralı,
Torbeş ve başkaları) göç etmiştir.
Bu çalışmanın, 1912-1913 Balkan Savaşlarının XX. yüzyılın başlangıcında bu bölgede önemli ölçüde göçe, nüfus ve toprak sorunlarına yol açtığını ve bugün dahi Balkan Devletleri ve uluslar arasında ihtilaflı durumlara
zemin oluşturduğundan dolayı, yeni bir savaş çıkmaması için ibret almak,
ihtilafları barış, anlaşma yoluyla çözerek, Balkanlar bir barut fıçısı yerine
barış yarımadasına dönüşmesine bir nevi katkı sunmak amaç gütmektedir.
Keywords
Abstract
After the 1877-1878 Ottoman-Russian War, in addition to recognizing
for Austro-Hungary taking over Bosnia and providing Serbia and Montenegro the full independence, Congress of Berlin also gave Vilayet of Nis to Serbia and Vilayet of Antivari and later Ulgin to Montenegro. Kosovo Vilayet,
newly established in 1877, after the Congress of Berlin became the most
northern province of Ottoman Empire in Rumelia. Thus, during the OttomanRussian 1877-1878 and Ottoman-Serbia and Montenegro wars and after the
Congress of Berlin, Muslim population were forced to flee Bosnia and places
given to Serbia and Montenegro due to cruelties and other suppressions. In
1877-1878, while Muslim population that fled Bosnia, Serbia and Montenegro initially settled either permanently or temporarily to Kosovo Vilayet, one
part of them subsequently resettled to Manastır (Bitola), İşkodra (Shkoder),
Selanik (Thessaloniki) and other provinces in Anatolia. During these wars,
70 to 150 thousand people by leaving behind their properties and possessions
have sought refuge in Ottoman Empire. Most of the refugees were Albanians,
Bosnians and Turks. Emigrations to Kosovo Vilayet continued t occur until
the start of Balkan Wars in 1912.
Following Ottoman Empires’ sustained defeat from Balkan League
during the 1912-1913 Balkan Wars, another bigger emigration of Muslims
from Kosovo Vilayet, Rumelia was triggered due to atrocities, cruelties, economical and religious pressures of Balkan States. According to published
history sources and scientific studies, some history authors claim that around
100 thousand and others says 300 thousand Muslim (Albanian, Turk, Bosnian, Gorani, Torbes and others) fled Kosovo Vilayet during Balkan Wars.
This aim of this study is to contribute in drawing lessons for preventing
further break out of new wars, resolve conflicts through peace and agreements, establish Balkans as a peace peninsula rather than a powder keg, especially when considering that in early 20th century 1912-1913 Balkan Wars
caused considerable emigrations, population and land problems in the region
as well as that it still continues to provide basis for conflict situations between Balkan States and nations.
