Author :
Abstract
Alman Dışişleri Bakanlığı belgelerine göre NSDAP hükümetinin Türk
basını ilgili değerlendirmelerinin ilki 1935 yılına, sonuncusu da Mayıs 1944
tarihine aittir. Türk basını ile ilgili değerlendirmelerin yer aldığı belgeler,
savaş öncesinde çok az sayıdayken, savaşla birlikte artmış ve 1941 yılında
doruğa ulaşmıştır. Alman hükümeti, Türk basınının hükümetin kontrolünde
olduğunu bilmesine rağmen, Nazi aleyhtarı tavrını değiştirmek için bir
miktar parayı rüşvet olarak vermeyi dahi planlamıştır. Bunun yanında bir
kısım Türk basın mensuplarının Hitler ve NSDAP hükümetine karşı
eleştirileri, Almanya’nın Bulgar topraklarını işgal edip Türk topraklarına
yakınlaşması üzerine hükümetin baskısıyla azalmış, fakat son bulmamış,
hatta II. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar sürmüştür. Türk hükümeti ise TürkAlman diplomatik ve ticari görüşmelerinde, Alman hükümet yetkilileri ve
diplomatlarının uyarıları üzerine, duruma göre hareket ederek bazen basını
kontrol edeceği sözünü verirken bazen de basın özgürlüğü açısından bunun
mümkün olamayacağını ileri sürmüştür. Bu çalışmada, 1935-1944 yıllarına
ait Alman Dışişleri Bakanlığı belgelerinden yola çıkılarak NSDAP
yönetiminin Türk basını ile ilgili değerlendirmeleri incelenecektir. Bu amaçla
ele alınacak belgelerin içeriği hakkında bilgi verilirken değerlendirmelere
konu olan hususlar açıklanmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
According to the documents of German Ministry of Foreign Affairs,
the assessments of NSDAP1
government about Turkish press started in 1935 and continued until 1944, when the relations between Turkey and Germany
was cut off. Although the number of documents in which the Germans'
assessments about the Turkish press were limited before the World War II,
these assessments increased together with the war and reached to the peak in
1941. Although the German government was well aware of the fact that the
Turkish press was under the control of Turkish government, they even
considered to give away some money as a bribe. However, the criticisms of a
number of Turkish members of press against Hitler and NSDAP government
reduced in numbers, but not completely ended, due to the pressure of the
Turkish government when Germany invaded Bulgaria and get close to
Turkish borders. The criticisms in the Turkish press even continued until the
end of World War II. During Turkish – German diplomatic and commercial
negotiations, Turkish government acted according to situation upon the
warnings of the German government officials, and diplomats and they
promised to control the press on some occasions or told that it was
impossible to do something about it due to the freedom of press on some
other occasions. In this study, the reasons of these assessments of the NSDAP
government about Turkish press is examined by analyzing the documents of
German Ministry of Foreign Affairs which are dated back to between 1935 –
1944. The study first provides information about the contents of these
documents and then tries to explain the issues which caused the Germans'
assessments.
