Author :
Abstract
Bu çalışmada, tümce sonu konumundaki odağın tonsal özelliklerini inceleyen deneysel bir çalışmanın bulguları sunulmaktadır. Çalışmada,
Türkçede tümce sonu konumundaki odağın (eylemin) perde vurgusunun iki
biçimde gerçekleşebildiği saptanmıştır. İlkinde, perde örüntüsü odaklanan
eylemde dik olarak düşüp kısalmaktadır (sıkıştırma); ikincisinde ise, vurgulu
seslemde perde erimi daralmış tam perde örüntüsü üretilmektedir (daralma).
Elde edilen verilere göre denekler tutarlı olarak aynı stratejiyi kullanmıştır:
deneklerin yarısı sıkıştırmayı yarısı daralmayı tercih etmiştir. Başka diller
üzerinde yapılan çalışmaların bulgularından farklı olarak bu çalışmada sıkıştırmayı tercih eden deneklerde de yükselen perde erimi yanında çoğunlukla perde süresinin kısalmadığı saptanmıştır. Onun yerine çalışmadaki bulgular, tümcelerin son konumunda odaklanan öğenin süresinin, diğer konumda
bulunan öğelerin süresinden daha çok uzatıldığını göstermektedir. Bu süre
uzamının, karmaşık tonsal yapı tarafından tetiklendiği varsayılmıştır.
Keywords
Abstract
This study reports results of an experiment in which tonal
properties of sentence final focus in Turkish have been examined. Results
show that a sentence final focus can be realized in two ways: as compression,
where pitch contour on focused word (verb) has steep fall and reduced
duration, or as truncation, where pitch range has been reduced with
completely realized pitch contour. According to the results, speakers
participated in this study consistently favored one of the strategies: half of
them used compression, and another half truncation. Differently from the
results obtained for other languages, in this study, even speakers who
preferred compression, besides using of higher pitch range changes, do not
reduce duration of the pitch. On the contrary, they extend the duration of the
pitch. It has been assumed that this increase in duration has been triggered
by complex tonal structure on a sentence last focused word
Keywords
- AVESANI, C. VE VAYRA, M. (2003), “Broad, Narrow and Contrastive Focus in Florentine Italian” , Proceedings of the 15th International Congress of Phonetic Science, 1803-1806.
- ERGUVANLI, E. (1984), The Function of Word Order in Turkish Grammar, cilt. 106, California Üniversitesi yayını, Berkeley, Los Angeles.
- GÖKSEL, A. VE ÖZSOY, S. (2000), “Is There a Focus Position in Turkish?“: Studies on Turkish and Turkic Languages: Proceedings of the 9th International Conference on Turkish linguistics, içinde A. Göksel ve C. Kerslake (haz.), Weisbaden: Harrassowitz Verlag, 219-228.
- GRABE, E. (1998), “Pitch Accent Realization in English and German”, Journal of Phonetics, Volume 26, Issue 2, 129-185.
- GRABE, E., POST, B., NOLAN, F. VE FARRAR, K. (2000), “Pitch Accent Realization in Four Varieties of British English”, Journal of Phonetics 28, 161-185.
- HANSSEN, J., PETERS, J. VE GUSSENHOVEN, C. (2007), “Phrase Final Pitch Accommodation Effects in Dutch”, Proceedings of ICPhS, vol. 2, 1077-1080, Saarbrücken.
- İŞSEVER, S. (2000), Türkçede Bilgi Yapısı, Basılmamış doktora tezi, Ankara Üniversi- tesi.
- IVOŠEVIĆ, S. (2011), Bürün, bilgi yapısı ve sözcük dizilişi etkileşimi: Türkçe- S
- KORNFILT, J. (1997), Turkish, London: Routledge.
- KURAL, M. (1993), Scrambling in Turkish, Basılmamış yazı, UCLA.
- LADD, D. R. (1996), Intonational Phonology, Cambridge: Cambridge Üniversitesi ya- yını.
- LAMBRECHT, K. (1994), Information Structure and Sentence Form, Cambridge: Cambridge Üniversitesi yayını.
- LEVI, S.(2005), “Acoustic Correlates of Lexical Accent in Turkish”, Journal of the International Phonetic Association 35/1, 73-97.
- OHL, C. K. VE PFITZINGER, H. R. (2009), “Compression and Truncation Revisited”, ISCA, Brighton.
- ORTEGA-LLEBARİA, M. VE PRİETO, P. (2006), “Acoustic Effects of Contrastive Focus in Catalan and Spanish”, 3rd Conference of Laboratory Approaches to Spanish Phonology (LASP), Toronto Üniversitesi.
