Author :
Abstract
Beş — altı asırlık bir zaman içerisinde Türkler, genel olarak Balkan
yarımadasında olduğu gibi, Makedonya ’da yaşayan milletlerin de maddi ve
manvei hayatında etkisi görülen çok zengin bir kültür geliştirmişlerdir.
Edebiyat, hiç kuşkusuz manevi kıültürün en gelişmiş alanıdır. Çünkü bu
edebiyat, o zamanın Türkleri’nin hayatıyla ilgili çeşitli görenek ve gelenekleri kapsadığı gibi, onların toplumsal hayatını da yansıtmaktaydı. Bu
nedenle, bu bölgelerdeki folklorik edebiyat, lirik şiiri, sözlü, sanatsal ifadenin
en yüksek seviyesine kadar yükseltmiştir. Çok çeşitli ve zengin olan bu edebiyat, birçok nedenden dolayı, yeterince derlenememiş ve incelenmemiştir. Öteden beri devam eden göçlerin yaşanması ve çağdaş teknik araçların insan
hayatını etkilemesi sonucu bu malzemenin büyük bir kısmı malesef kaybolmuştur. Bu edebiyatın araştırılması bakımından ünlü Alman bilim adamı
Alcis Schmaus ’un araştırmaları son derece önemlidir.
Usküp ’te yayınlanan Birlik gazetesi ve Sesler dergisi dışında
Makedonya ve Kosova Türkleri ’nin halk edebiyatına büyük yer veren ikinci
bir dergi de 1973 yılından itibaren Priştine ’de yayınlanan Çevren dergisidir.
Bunların dışında Makedonya ’nın diğer milletlerin dillerinde çıkan gazete ve
dergilerde de Türk halk edebiyatından çeviri ve araştırma türünden yazılar
yayınlanmıştır.
Makedonya’da söylenen düğün türküleri arasında biçim bakımından
bazı bozukluklar gösteren örneklere de rastlanılmaktadır. Örnek olarak, Sesler dergisinde aynı türkülerin değişik biçimlerde birkaç defa yayımlandığını
görüyoruz. Keza, türkülerde dizelerin uzunluğu bakımından da bazı farklılıklar göze çarpmaktadır. Hatta, türkülerin bazı varyantlarında dizelerin
ikiye bölünmesiyle metinlerin daha uzun bir görünüm kazandığını görüyoruz.
Bunlar arasında dörtlük dağılımı olmayan dizelerden meydana gelmiş örneklere de rastlanılmaktadır. Ar d arda dizilen mısralardan oluşan bu gibi
örnekler, geleneksel Türk şiirinde alışılmamış bir biçim olarak karşımıza
çıkmaktadır. Slav milletlerinin halk şiirlerini hatırlatan bu durum, dolayısıyla
söz konusu türkülerin, Makedon veya Sırp - Hırvat halk şiirinin etkisiyle meydana gelmiş olma ihtimalim düşündürmektedir. Ancak, çoğu derleyicilerin
uzmanlık alanı ve eğitim gördüğü dili gözönünde bulundurmuş olursak, bu
tür tutarsızlıkların nereden kaynaklandığı açıkça ortaya çıkmaktadır. Bu
nedenle, söz konusu türkülerdeki Türk şiir geleneğine uymayan mısra dizilişinin, derleyicilerin çok daha iyi tanıdıkları Makedon veya Sırp — Hırvat
halk şiiri geleneğinden kaynaklanmış olabileceğini düşünmek çok daha
tabidir.
Keywords
Abstract
As well as Turks lived in Balkan Peninsula for fıve -six centuries ,
they have also developed a culture that is very rich and influenced the life
of Macedonian nation. There is no doub that literatüre is the most advanced
area o f spiritual culture. This literatüre helps us to cover various customs
and traditions about the life o f Turks, as reflected in their social life.
Therefore, in these regions folkloric literatüre, lyric poetry, oral, have
increased the artistic expression to the highest level. Because o f many
reasons, this various and rich literatüre, was not to do studied enough.
Migrations and modern technical tools unfortunately were the reasons to
lost a large part o f this materials.In terms o f investigating, a research done
by famous German scholar Alcis Schmaus is extremely important.
Beside Birlik and Sesler newspapers published in Skopje,
Macedonian and Kosovo Turks published another journal Çevren in Priştine
in 1973. In addition, Turkish literatüre, translations and the type o f research
articles have been published in the newspapers and magazines o f other
nations in Macedonia.
Wedding songs sang in Macedonia illustrate some disorders. For
example, in Sesler newspaper the same songs are published s ever al times in
different ways. Likewise, there are some differences in terms o f the length o f
folk songs. İn fact, some variants o f folk songs are divided into two strings so
the text appear to be a longer. These strings have occurred without the verse
distribution. Examples o f this, such as a row o f lined verse,is an unusual
traditional Turkish form.There is a possibility that the Slavic folk poetry and
songs were effected by Macedonian or Serbian -Croatian songs. However,
if we take into account the language education we did not fınd out the
inconsistencies. For this reason, the songs do not comply with the tradition
o f Turkish poetry vers es order ,they better comply with Macedonian or
Serbian - Croatian folk poetry tradition.
