Author :
Abstract
XVI. y.y. sonu ve XVII. y.y. başlarında yaşamış olan Veysf nin asıl adı
"Veysi B. Mehmed'dir. Kadı Mehmed Efendi'nin ve şair Makali Mustafa
Bey'in kızkardeşinin oğlu olup Aydın vilayetine bağlı Alaşehir kasabasında doğmuştur. Kısaca özetlemek gerekirse Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli
bölge ve kazalarında şer 1 vazifeler gören Veysi Efendinin en çok görev
aldığı yer belli ki, kendisinin de bulunmak istediği, ömrünün büyük bir
bölümünü Kadı olarak geçirdiği ve yedi kere atanıp azledildiği Üsküp'tür
muhakkak. Ayrıca bazı yerel araştırmacılar tarafından, Alaşehir'de doğmuş
olmasına rağmen, Veysi'nin Üskiip ü adeta vatan edindiğinden, bazı
müellifler onun Üsküp'te uzun bir zaman kadılık yaptığından, bazıları ise
Üsküp'te kadılık görevinde iken vefat ettiğinden dolayı, kendisine "Veysi
Üsküb 'i “ lakabı verilmiştir. İlim ve yazı yazmayı kendi şahsında toplamış,
yazıyla istediğini tasvirde güçlü, şiir ve manzum bilmece ilminde mükemmel
bir üstad ve usta, yazı yazma sanatında eşsiz ve değerli bir şahıs olduğu
eserlerinden anlaşılmaktadır. Elimize geçen yerli kaynakların hemen hemen
tümünde Veysi'nin nâsirliğinden bahsedilerek, şairliğine az temas
edilmektedir. Veysi'nin büyük bir nesir sanatçısı gibi ele alındığını, hattâ
Osmanlı döneminin en büyük nesir üstâdı gibi değerlendirilmiş olduğunu
gördük. Fehim Bayraktareviç'in “Uticaj Is toka na Getea” Doğu'nun
Goethe ye Etkisi adlı eserinde belirtildiği üzere, Veysi 'nin İstanbul Kasidesi,
Alman şarkiyatçı ve Prusya 'nın İstanbul Büyükelçisi Heinriche Friedrich von
Diez tarafından 1811 yılında Almancaya tercüme edilerek, bu kasidenin
Goethe'yi çok etkilediği iddia edilmektedir. Almancaya tercüme edilen bu
kaside vasıtasıyla ünlü Alman şairi Goethe'nin, Veysi'nin şiirini ve
dolayısıyla Divan şiirimizi de tanıma firsatı bulduğu ileri sürülmektedir.
Veysinin divamnındaki kaside ve gazelleri incelediğimizde, bu şiirlerin akıcı
ve tabiî bir üslup, ustaca kullanılmış bir dil ve kendine has orijinel bir tarzda
yazıldığını müşahade ettik. Onun yaşayış tarzı ve hayat hikâyesi
değerlendirildiği zaman alim, bilgili, zeki ve kültürlü biri olduğu görülür.
Keywords
Abstract
'Veysi', whose real name is Uveys b. Mehmed, has lived between the
end o f the 16th and the beginning o f the 17th century. He was born in a town
caiîed Alaşehir in Ay din district.
In i 604-5 he comes to Priştine, then he becomes an inspector in
Üsküp (Skopje) and after the dealth o f the governor, Kadri Efendi, he
foreordains him as a 'cadi' in Üsküp.
Veysi who had been charged as an official in various regions and
districts o f the Ottoman Empire, with no doubt liked Üsküp the most which is
not surprising as he was appointed and relieved o f duty seven times there.
Because he had been in Rumeli and Üsküp a lot, he w as by-named as Üskûbi.
According to the foreign and local records Veysi is not known much by his
poems, but his prose. However, when we look at this works aport from his
prose we can see that he haas been really successful also in poetry. When w e
look into his life story and lifestyle we see him as a knowledgeable, clever,
polite and an intelligentperson.
When we evaluate his poems (beyit), we see that they have some
highness, and are a guide to the rest o f the poets o f this region (Rumeli).
Although he has exaggerated by saying that there is no other person saying
mor e beautiful words than him, that is, there is no better poet then he is, the
beauty in his poems, his wit, fluency, craftsmanship, and his style show that
he really wa a masterful and a powerfull poet.
As a results o f the research in almost ali o f the existing records that
we have come across there is not much written about him as a poet.
Newertheless, Veysi is considered as a great prose writer, and even as the
greatest o f the Ottoman Empire.
