Author :
Abstract
Türkiye’nin, coğrafi koşulları itibarıyla kültürel etkileşimlere
birinci derecede açık olması ve sosyo-kültürel/politik çalkantıların
yoğun olarak yaşanması nedeni ile oldukça dinamik bir yapısı vardır.
Bu dinamizme koşut olarak toplumsal değişim ve dönüşümlerin
ivmesi daima yüksek olmuştur. Söz konusu hareketlenmede “mizah”
önemli bir parametre olarak dikkatleri çekmekte olup, toplumların
uygarlaşması yolunda önemli bir kilometre taşı oluşturmaktadır.
Çalışmamıza konu olan Karagöz gazetesi, kurgusu ve mizansen
anlayışı itibarıyla söz konusu ideale kendi ölçeklerinde katkıda bulunmuş olup, dönemin iktidarının basına karşı takındığı tutuma paralel
olarak, bazen yönetim ile barışık bazen ise uzlaşmacı bir yaklaşımla
yayın hayatını sürdürmüştür. Ancak güdülen politikanın ne olduğuna
bakılmaksızın, amaç daima; Batı normlarında çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmak için, mevcut toplumsal değişim ve dönüşümlere koşut
olarak toplumu yenidünya düzeni ile bütünleştirmektir.
Adını ve mizansen kurgusunu Karagöz’den alan gazete, “mizah”ı
günceli yakalamak ve halka bağlamak için bir araç olarak kullanmış,
kullandığı yalın dil sayesinde etki alanını oldukça genişletmiştir. İroninin klasik bir simgesi olan Karagöz ve Hacivat tiplemeleri gazete
kurgusunun başat elemanı olup, gündemin görsel ve sözlü olarak iletildiği yansıtma görevini üstlenmişlerdir. İlk sayısından son sayısına
değin istikrarlı bir şekilde ana karakterini ve kurgusal mizansenini koruyan gazete, duru, açık, sade kolay anlaşılır dili ve simgesel/görsel
anlatım biçimi ile her yaş ve sınıftan insana ulaşabilmiştir. Bu yolla,
günceli yakalayan, okuyan, düşünen, eleştiren bir toplum modeli yaratarak toplumun yönetime entelektüel eleştirel boyutta katılımının
sağlanmaya çalışıldığı tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
As far as cultural interaction is concerned, Turkey displays a very
dynamic structure due to her geographical conditions, its past and
present political turmoil. In line of this dynamic acceleration, social
change and transformation has always been high. “Humour” attracts
an important attention in this momentum of change as it was always
an important milestone parameter for societies to advance in
civilization. The Karagöz newspaper which is the subject of our study,
has contributed to the above mentioned “ideal” in its own scale
and has continued its life by sometimes adapting a compromising line
with the status quo and in some other times by adapting a mild but
constructive criticism to the governance of the country of that
particular time. However, whatever policy was geared, the goal was
always to generate benefit; by reaching to the level of contemporary
civilization in the western norms that in turn may integrate the society
into the “New World Order” in parallels to the changes taking place in
the world.
The paper which has derived its name from “Karagöz Character”,
by using a clear language, engaged public into contemporary
knowledge and information and this in turn has enabled it to widen the
scope of its influence. Hacivat and Karagöz who were the established
characters of irony were the major elements of the paper who has
reflected the daily agenda either in visual or verbal forms to the
public. From the first issue to the final, the newspaper has relayed its
message to people from all walks of life in a very plain and clear
language with consistency. By doing so, it has been noticed that, this
newspaper has aimed to create or at least contribute to creation of a
society who is up to date, understands, thinks and criticizes and by
doing so, contributes to its own governance in intellectual dimension.
Keywords
- AND, M. (1979). Karagöz Turkish Shadow Theatre, Dost Publication, İstanbul. AND, M. (1984). “Karagöz” McGraw-Hill Encyclopedia of World Drama: an International Reference, Volume 2, Mc Graw Hill, USA Newyork p,127-132. BALTACIOĞLU, İ. H. (1950). Halkın Evi, C.H.P. Halkevleri Bürosu Kılavuz Kitaplar, Ankara, BORATAV, P. N. (2002). Halk Hikâyeleri ve Halk, Hikâyeciliği, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. ELİUZ, Ü. (2006). “Toplumsal İroni Bağlamanda Karagöz” Somut Olmayan Kültürel Miras: Yaşayan Karagöz Sempozyumu, 2728 Nisan, Ankara. ERDOĞAN, N. (1998). “Popüler Anlatılar ve Kemalist Pedagoji”, Birikim Yayınları Aylık Sosyalist Kültür Dergisi, 105-106 Ocak-Şubat: 117. FOX, W.S. (1980).“Folklor ve Fakelore: Some Sociolocigal Considerations”, Journal of the Folklore Institute, Vol. 17, No. 2/3,
- Berkant Karakaya, 2011), İncir Kuşları (Birds of Figs, Si
- Indiana University Press, May - Dec., 1980: pp. 244-261.
- GÜVEN, O. (2008). Politik İdeolojinin İcat Ettiği Gelenek Karagöz, Milli Folklor, Y. 20, S.79: 78-83.
- HALMAN, T.S. & WARNER, J. L. (2007). Rapture and Revolution: Essayson Turkish Literature, Syracuse University Press, New-York USA.
- KILIÇER, G. S. (2005). Karagöz Siyasi Mizahi Bir Halk Gazetesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bil. Enst. Gazetecilik Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- MARTINOVICH, N. N. (1968). The Turkish Theatre, Benjamin Blom Inc., New York USA
- ZE’EVI, D. (2006). Producing desire: changing sexual discourse in the Ottoman Middle East, 1500-1900, University of California Press, Berkley & Los Angeles California USA.
