Author :
Abstract
14. yüzyılın ortalarından bu yana doğudan gelen Türklerin Balkanlar’a kitleler hâlinde yerleşmeye başlamasıyla bu bölgede Anadolu’daki ağızlar belli bir sıraya göre aktif olarak kullanılmaya başlanmıştır. İlk önce eski Oğuzca (eski Anadolu Türkçesi) kullanılmış, Osmanlıca Osmanlı İmparatorluğu’nun resmî dili hâline gelince de eski Oğuzca yavaş yavaş Osmanlıcanın özelliklerini göstermeye başlamıştır. Anadolu'daki ağızlara paralel bir şekilde gelişen Balkan Türk ağızları, Balkanlar’a sürekli yeni nüfus ve devlet personelinin gelmesiyle zaman içerisinde değişime uğramış, Anadolu’dakilere göre daha
farklı coğrafi, tarihî, sosyal, kültürel ve dilsel koşullar gibi etkenler nedeniyle de -özellikle batı Balkanlar bölgesinde- Anadolu’daki ağızlardan oldukça farklı şekilde gelişmiştir. Ancak bu ağızların Kuzeydoğu Anadolu ağızlarıyla aynı özellikler göstermesi beraberinde bu iki bölge arasında genetik bir bağın bulunup bulunmadığı sorusunu da getirmiştir. Çalışmamızda Batı Balkan Ağızlarının kökeni ve ortak özellikler göstermesi konusu farklı bir bakış açısıyla incelenmiştir
Keywords
Abstract
Keywords
- AKTEPE, M., “XIV. ve XVI asırlarda Rumeli'nin Türkler Tarafından İskanına Dair”, Türkiyat Mecmuası Cilt X, İstanbul, 1951-1953, 299-312.
- BARKAN, Ö.L. Osmanlı İmparatorluğu'nda bir İskan ve Kolonizasyon Metodu Olarak Sürgünler, İstanbul Üniversitesi İFM, XI, 1951; XIII, 1953; XV, 1955.
- BAŞDAŞ, C., “Anadolu ve Kosova Türk Ağızlarında g>c, k>ç Değişmeleri“, TDAY-Belleten 1999/I-II, TDK Yayınları, Ankara, 2003, 1-7.
- BRENDEMOEN, B., The Turkish Dialects of Trabzon, Their Phonology and Historical Development, Turcologica 50, Volume I: Analysis, Harasowitz Verlag, Wiesbaden, 2002.
- ........................, “Phonological Aspects of Greek-Turkish Language Contact in Trabzon”, Conference on Turkish in Contact, Netherland Institute for Advanced Study (NIAS), Wassenaar, 1996.
- ........................, “Einige Bemerkungen über die Wortstellung in anatolischen Dialekten”, Turkologie heute-Y_Traditionund Perspektive, Materialien der dritten Deutschne Turkologen-Konferenz Leipzig, 4-7 Oktober, Hherausgegeben von Nurettin Demir und Erika Taube, Harrasowitz Verlag, Wiesbaden, 1998, 27-46.
- ........................, “Greek and Turkish language encounters in Anatolia”, Bernt & Lanza, Elizabeth & Ryen, Else (eds.): Language encounters across time and space, Oslo, 1999, 353-378.
- ERCİLASUN, A.B., Türk Dili Tarihi, Başlangıçtan 20. Yüzyıla, 10. Baskı, Akçağ, Ankara, 2011.
- ........................, Kars İli Ağızları. Ses Bilgisi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 1983.
- GEMALMAZ, E., Erzurum İli Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük ve Dizinler) I, II, III, TDK yayınları (=EİA), Ankara, 1995.
- GÖKBİLGİN, T., Rumeli'de Yürükler, Tatarlar ve Evladı Fatihan, İşaret Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2008.
- GÜNAY, T., Rize İli Ağızları, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları (=RİA), Ankara, 1978.
- GÜNER DİLEK F., “Altay Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ, Ankara, 2007. 1009-1084.
- GÜLENSOY, T., “Türkiye Türkçesi Ağızlarında G/K>C/Ç Değiş- mesi”, V. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, TDK Yayınları, Ankara, 2004, 1289-1298.
- HAFIZ N., “Kosova Türk Ağızlarında k>ç ve g>c Ünsüz Değişme- leri”, Beşinci Milletlerarası Türkoloji Kongresi: Tebliğler 1. Türk Dili, cilt 1. İstanbul Üniverstesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 1985, 127-129.
- ........................, “Specifičnosti prizrenskog turskog govora”, Prilozi za orijentalnu filologiju, 27/1977, Sarajevo, 1979, 61-98.
- HAFIZ KÜÇÜKUSTA, A. Uporedna analiza turskih dijalekata zapadnog Balkana, Univerzitet u Sarajevu, Filozofski fakultet, Doktorska disertacija, Sarajevo, 2018.
- HALAÇOĞLU, Y., XVIII Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun İs- kan Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII Dizi, Sayı 92, 5. Baskı, Ankara, 2014.
- İNALCIK, H., “Balkanlar ve Türkler”, BAL-TAM Türklük Bilgisi 3, Prizren 2005, 20-44.
- ........................, Osmansko carstvo, Klasično doba 1300-1600, Uto- pija, Beograd 2003.
- KARAHAN, L,“Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, TDK, Anka- ra, 1996.
- KARAÖRS, M., “Anadolu ve Rumeli Türk Ağızlarının Ortak Dil Bilgisi Özellikleri”, Balkan Türkleri Sempozyumu, Erciyes Üniversitesi, Kayseri, 1992.
- ......................., “Kuzeydoğu Anadolu (Trabzon ve Yöresi) ve Batı Rumeli Türk Ağızlarının Ortaklığı ve Akrabalığı”, Trabzon Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Trabzon 1988, 89-97.
- KASAPOĞLU, ÇENGEL, H., “Kırgız Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ, Ankara, 2007, 483-542.
- KORKMAZ, Z., “Anadolu Ağızlarının Etnik Yapı İle İlişkisi Soru- nu”, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, TDK Yayınları: 629, II Cilt, Ankara, 1995, 179-187.
- MEMMEDOV, M., “Tebriz Dialektinin Esas onetik Hususiyetleri”, Edebiyat-Dil-İncesenet, S. 3, Bakı 1988, 99-104.
- MOLLOVA, M., “Balkanlarda Türk Ağızlarının Tasnifi”, Belleten, TDKY, Ankara, 1996, 167-176.
- NÉMETH, J., Zur Einteilung der türkischen Mundarten Bulgariens, Sofya, 1956.
- ÖNER, M., “Tatar Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ, An- kara, 2007, 679-748.
- ÖZKAN, M., Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türk- çesi, Filiz Kitabevi, Genişletilmiş 2. Baskı, İstanbul, 2000.
- PEKACAR, Ç., “Kumuk Türkçesi” Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ, Ankara, 2007, 939-1008.
- ŞİRALİYEV, M. Ş., Azerbaycan Diyalektologijasının Esasları, Bakı, 1962a.
- ŞİRALİYEV, M. Ş., Azerbaycan Dilinin Nahçıvan Grubu Diyalekt ve Şiveleri, Bakı, 1962b.
- VASARY, I., Kumanlar ve Tatarlar, Osmanlı Öncesi Balkanlar’da Doğulu Askerler (1185-1365), 1. Baskı, YKY, İstanbul, 2008.
- YAZICI ERSOY H., (2007). “Başkurt Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ, Ankara, 2007, 749-809.
- YÜCEL, Y., “Balkanlar’da Türk Yerleşmesi ve Sonuçları”, Bulga- ristan’da Türk Varlığı, Bildiriler, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII. Dizi, Sa. 872, 3. Baskı, Ankara, 1985, 47-66.
