Author :
Abstract
Makedonya Cumhuriyeti topraklarında yaşayan ahalide yıkanma
kültürü farklı dönemler içerisinde gelişmiştir. Bu yapılar ahalinin ihtiyaçlarını
karşılamak üzere, daha doğrusu dinî yaşam tarzına göre inşa edilmişlerdir.
Kamu banyolarının inşatı daima toplumun ileri gelenleri tarafından finans
edilmiştir. Çok sayıda keşfedilen (term) kamu banyolarının ve hamamların
kalıntıları, Makedonya Cumhuriyeti topraklarında geçmişte insan sağlığına
verilen önemi ve kültürün gelişmesini göstermektedir.
Bu yazıda, Makedonya Cumhuriyetinde Roma ve Osmanlı dönemi
yıkanma kültürüne ve bu amaçla tasarlanan yapılara değineceğiz. Roma
döneminde kamu banyoları insanların günlük yaşamında özel bir önem
kazanmıştır. Kamu banyoları hakkında bilgileri arkeolojik kazıntılardan ve
yazılı kaynaklardan öğreniyoruz. Makedonya Cumhuriyeti toprakları üzerinde,
Roma döneminden kalan birçok kamu banyosu (thermae) kalıntıları
keşfedilmiştir. İslam dünyasında hijyen yüksek düzeyde tutulurken vücut
temizliği ve bunun bakımı dinî bir görevdi.
Osmanlı döneminde, hijyenin sağlanması için kamu banyoları sayılan
hamamlar inşa edilmiştir. Hamamlar, ahalinin günlük yaşamında önemli bir yer almıştır. Yazılı kaynaklarda mevcut verilerden edindiğiniz bilgilere göre,
Kratova, Ustrumca, İştip, Ohri, Pirlepe, Eğri Palanka, Struga, Resne,
Kavadartsi, Valandova, Manastır, Üsküp ve Dojranda muazzam hamamlar
inşat edilmiştir. Üsküp’ün tarihi ve kültür mirasının şahitliğini yapan çok
sayıda hamam mevcuttur. Bunların arasında Özellikle, günümüzde resim sergi
salonları olarak kullanılan, muhteşem Davut Paşa Hamamı ve Çifte Hamamı
yer almaktadır.
Osmanlı imparatorluğu ahalinin evlerinde birçok özel ve kamu
hamamları inşa edilmiştir. Makedonya Cumhuriyetinin topraklarında
günümüzde bile birçok hamam ve kalıntılarına rastlamak mümkündür.
Bunların birçok kısmı hâla, zamanın ve ahalinin ihtiyaçlarına cevap
verebilirken, birçoğu yıkılmış ve sonsuza dek yokolmuştur.
Keywords
Abstract
