Author :
Abstract
Klasik edebiyatta gazâvât-nâme, fetih-nâme, zafer-nâme, Selîm-nâme,
Süleymân-nâme adlan ile bilinen türlerin esin kaynağı büyük ölçüde Firdevsî’nin
Şeh-nâme ’sidir. Söz konusu eserler edebî, tarihî, sosyolojik, antropolojik pek çok
bilgiyi ihtiva etmektedir. Önemli bir kısmı dönemlerine şahitlik eden müelliflerce
kaleme alındığı için ilk elden belge edebî metinler (vesikalar) hükmündedir.
Edebiyat tarihimiz içinde hem Süleymân Peygamber hem de Kanunî Sultan
Süleymân ’ın hayatlarını ayrı ayrı işleyen eserler yazılmıştır. Tümüne müşterek
olarak Süleymân-nâme ismi verilmiştir. Süleymân peygamberin hayatını anlatan
Süleymân-nâmeler genellikle K ur’ân'da anlatılan kıssalar çerçevesinde
kurgulanmışlardır.
Kanûnî Sultan Süleymân 'ın hayatı etrafında telif edilen Süleymân-nâmeler
ise Sultan ’ın tahta cülûs ettiği dönemden ölümüne kadar olan safhayı ya da belli
bir bölümünde geçen olayları anlatmaktadır. Her iki Süleymân-nâme türü de,
birbiriyle bağlantılı olmasa da, daha ziyade Osmanlı Devleti’nin yükseliş
döneminde telif edilmişlerdir. Kanûnî döneminden sonra da yazılan Kânünî
konulu Süleymân-nâmeler mevcuttur. Süleymân Peygamberle ilgili olan eserler ise
on sekizinci yüzyıldan sonra görülmemektedir. Saltanat sahibi olmaları ve uzun
yıllar hüküm sürmelerinin yanında isimlerinin aynı olması, Süleymân-nâmelerin
muhtevalarım zengin kılmıştır.
Çalışmada, Süleymân-nâmeler hakkında bugüne kadar yapılmış
araştırmalar hakkında toplu bir bilgilendirme yapılmakla birlikte literatürde
bulunmayan Süleymân Peygamber konulu bir Süleymân-nâme hakkında kısa bir
tanıtım yapılmış; diğer taraftan biyografik kaynaklarda adı geçen ancak
muhtevası hakkında pek fazla bir bilgi bulunmayan Kânûnî Sultan Süleymân
konulu başka bir Süleymân-nâme ’nin muhteva özelliklerinden söz edilmiştir.
Keywords
Abstract
In our classical literatüre, the source o f inspiration o f the works known
with the names o f gazâvât-nâme, fetih-nâme, zafer-nâme, Selîm-nâme,
Süleymân-nâme is mostly Firdevsî’s Şeh-nâme. These works include a lot o f literary, historical, sociological, anthropological
Information. They are accepted as the literary documents since a great deal o f
t hem were written by the poets witnessing the era. In our literatüre history,
lots o f works vçhich separateîy analyze the lives o f Süleyman the Prophet and
Süleyman The Magnificient have been written, and they have been ali called
Süleymân-nâme. Suleymân-nâmes that narrating the Prophet Süleymân are
composed with regard to the life o f Süleyman in the Kur 'ân. Those Suleymânnâmes narrating Kânûnî Sultan Süleymân depict the life o f the sultan from his
accent to the throne to the end o f his life. These two genre were composed
much in the period o f development o f Ottoman state. There are e few
Süleymân-nâme after the death o f Kânûnî. Those narrating the Prophet
Süleymân 's life don ’t exist after the 18th century. Süleymân-nâmes include a
much variety o f knowledge because two Süleymâns had long-term ruling and a
long life.
In this study we gave a general information about the genre o f
Süleymân-nâmes, and then w e intoduced a Süleymân-nâme o f Prophet
Süleymân, which was not examined before. After that we examined a generally
unbıown Süleymân-nâme which narrates Kânûnî Sultan Süleymân.
