Author :
Abstract
Edebiyat türleri ve sanatları açısından çocuk edebiyatı, çocuk
psikolojisi ve onların beğeni ile dünyalarına eğilebilen en hassas ve
zor türlerden biridir. Kosova’da gelişen Türk çağdaş edebiyatının
önemli ve değerli bir parçası sayılan çocuk edebiyatı, elden geldiğince
çocuk psikolojisine eğilerek ve onların dünyalarına hitap etmeye
çalışılarak özenle yazılmıştır.
II. Dünya Savaşı’ndan önce, Neo-klasik Türk divan edebiyatının
tek temsilcisi Prizrenli ünlü şair Hacı Ömer Lütfi, Kosova Türklerinin
ilk Türk çocuk şairidir. Türk edebiyatında çocuklara şiiriyle hitap eden
ilk şairler arasında yer almaktadır. Çağdaş dünya edebiyat metinlerine
paralel olarak Kosova Türk çağdaş edebiyatının, geliştiği ortamda
yani dönemin Yugoslavya’sında 200 yıllık geçmişi bulunan bir çocuk
edebiyatı ve geleneği vardı. Dolayısıyla yetiştiği ve geliştiği ortamda
çağdaş edebî kriterleri ve türleri takip etmek amacıyla Kosova Türk
çağdaş edebiyatı, onun önderleri de çocuk edebiyatına yönelmiş, kendilerinden sonra da gelen diğer kalemleri çocuk edebiyatına yönlendirmiş ve genç kuşakları da çocuk edebiyatıyla uğraşmaları için
teşvikte bulunmuşlardır.
Yugoslavya’da sosyalist idare ve yaşam değerlerinin merkezinde
çocuğa ve onun eğitimine verilen önem yer almaktadır. Sağlıklı ve
bilinçli nesiller yetiştirmek amacıyla, eğitim yanı sıra spor ve değişik
sanat dallarını sevdiren, teşvik eden ülkedeki bu eğitim politika anlayışı, çocuğun aynı zamanda sözcük dağarcığını geliştiren ve dilini
düzgün kullanmasına vesile olacak çocuk edebiyatıyla yeni nesiller
yetiştirme gayesini taşıyordu. Bunun önceliklerinden biri de çocuklara
küçük yaşlardan itibaren okuma alışkanlığını aşılamak ve sevdirmekti.
Dolayısıyla bu tebliğimizde, Kosova’da II. Dünya Savaşı’ndan
sonra yeşerip gelişen Türk çocuk edebiyatının önde gelen isimleri,
eserleri, karakteristik özellikleri, bu eserlerin konu, dil, üslup, estetik değerleri, bu konular çerçevesinde öne çıkan fikir ve ideolojileri ele
alacağız.
Tebliğimizin başlıca amacı Kosova Türk çağdaş edebî yaratıcılığında Türk çocuk edebiyatının yeri ve özelliklerini irdelemek, dolayısıyla bir sanat dalı olarak edebiyatın çocuk dünyasına hitap ederek,
onlar aracılığıyla toplumumuzdaki ve sanat dünyasındaki önemini ele
almak, altını çizmektir.
Konu irdeleme yöntemi olarak, çağdaş edebî inceleme ve araştırma bilimlerinde kullanılan, edebî tahlil ve edebî tenkit yöntemi
kullanılacak, aynı zamanda Kosova Türk çağdaş edebiyatına edebî tarih metodolojisiyle göz atılarak, Kosova örneğinden yola çıkarak
edebiyat sanatlarında çocuk edebiyatının önemi incelenecektir. Tebliğin hazırlanmasında kaynakça olarak başlıca Kosova Türk edebî
yaratıcılığına dair özgün kaynakları, eski Yugoslavya edebiyatına dair
eserler, çocuk edebiyatı konusunu ele alan Avrupa, bugüne kadar konuyla ilgili yayımlanmış bilimsel çalışmalar, Türkiye ve Dünya çapındaki değişik kaynaklar da değerlendirilecektir.
Keywords
Abstract
Keywords
- BOZACI, Arif, (1975). Barış Kuşu, Tan Yayınları, Priştine.
- GÜÇLÜTÜRK, Taner (2014). “Kosova’da Türk Edebî Yaratıcılığı (1951-2001)”, BAL-TAM Yayınları, Prizren.
- GÜÇLÜTÜRK, Taner, Nimetullah Hafız, Hayatı ve Eserleri, Yayımlanmamış Lisans Bitirme Ödevi, Priştine Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Priştine, Ekim-2004, s.35
- MERCAN, Hasan. (1963). Yelli Şiirler, Üsküp.
- MERCAN, Hasan. (1966). Kızımın Türküleri, Üsküp.
- MERCAN, Hasan. (1973). Mümin, Üsküp.
- SEVER, Sedat. (2008). Çocuk ve Edebiyat, Tudem Yayınları, İstanbul.
- ŞABAN, Naim. (1966). Düşler, Detska Radost Yayınları, Üsküp.
- ÜLKÜ, N. Dişo. (1972). “Üçgen”, Sesler Dergisi, Üsküp.
- (Erişim tarihi: 10.06.2019). Savaşın en önemli olaylarından iri ise Most
